Historische Vereniging Wieringen - Open Monumentendagen op Wieringen 2015

Historische Vereniging Wieringen

De historie van Wieringen, een uniek stukje Nederland

Agenda

Open Monumentendagen op Wieringen 2015

Tips voor Open Monumentendagen op Wieringen, 12 en 13 september 2015

Het thema van de Open Monumentendagen 2015 is Kunst & Ambacht. In 2014 is de onderstaande rondgang over Wieringen door de Historische Vereniging Wieringen uitgezet.

Een bezoek aan de dorpen en de vele buurtschappen op Wieringen, tijdens een van de Open Monumentendagen is een goed idee. Een voormalig Zuiderzee eiland met een rijke historie, eigen gebouwen en een prachtig glooiend open landschap. Wieringen heeft weliswaar nooit een groot man of vrouw voortgebracht maar heeft wel een lange en rijke historie.

Voor de historie van ons vaderland heeft Wieringen nooit een rol van betekenis gespeeld. Er was vanaf het eiland weinig interesse voor het gebeuren op de ‘vaste wal’. De lijdzame bewoners keken toe hoe de Romeinen, de Vikingen en andere bezoekers het eiland in hun greep hielden of plunderden. Het was een cadeau artikel dat bij huwelijken en andere gebeurtenissen onder mensen van hoge adel van de hand werd gedaan.

Wie de oorspronkelijke bewoners waren is onbekend; men spreekt over de Friezen van Wieringen, mensen die vanuit het Friese Rijk in de omliggende veengebieden werkten en zich op het eiland vestigden. Friese kloosters hadden veel belangstelling voor het veengebied. De Friese handel in zout, vis, laken en wijn was zeer levendig. Om de historie van Wieringen beter te leren kennen is een bezoek onder andere tijdens Open Monumentendag, aan dit voormalige eiland de moeite waard. De route van ongeveer 15 kilometer leidt u, via de noordkant, van het westelijk naar het oostelijke deel van Wieringen.

	1. Nicolaaskerk te Westerland Westerlanderweg - geopend van 12.00 uur tot 17.00 uur en Stichting Dorpshuizen Westerland Westerland bevat een aantal bezienswaardigheden. Ongeveer in het midden bevindt zich de Westerlanderkerk, officieel de Nicolaaskerk. De toren van dit schilderachtige kerkje dateert uit de 14e /15e eeuw, het schip is in het begin van de 19e eeuw herbouwd nadat de originele kerk te bouwvallig was geworden. Het is zeer waarschijnlijk dat er reeds in de 12e eeuw een kerk op deze plaats stond, maar een duidelijk bewijs voor de datering is er niet. Restauratie Nicolaaskerk te Westerland. Op initiatief van de plaatselijke bevolking is de kerk in deperiode 1982-1985 grondig gerestaureerd.
	2. Vanaf de Nicolaaskerk gaat u richting Hippolytushoef over de Westerlanderweg en Koningsweg rechtdoor tot doodlopende weg, hierna rechtsaf de Hollebalgweg in, dan rechtsaf naar Hoeve ‘Kooizicht’ bouwjaar 1928. Boerderij Westerklief 11, eigenaars Hans en Annie Raap De naam van deze boerderij is Hoeve ‘Kooizicht’. Het is een voorhuis met een schuur eraan vast gebouwd met een enkel vierkant, gedekt met pannen. Het pand heeft nu een woonbestemming. De eerste eigenaar was Pieter Kooij. Daarna kwam het pand in handen van de familie Moermond. Dochter Grietje Kooij was getrouwd met een Moermond, vandaar. Zij hebben de boerderij verkocht aan Hans en Annie Raap.
	3. Vanaf Westerklief richting het zuiden, over de Hippolytushoeverkruisweg naar Oosterklief 1^e weg linksaf. Bouwjaar boerderij circa 1800 - eigenaren: Erven Ruyter Type Wieringer boerderij, een soort dubbele bebouwing. Het woongedeelte is gedekt met pannen, de schuren met riet. De buurtschappen Westerklief en Oosterklief zijn een oudste delen van Wieringen, waar overwegend boeren woonden. De klieven behoren tot de hogere delen van Wieringen. De Varkensgrasweg en de Hoelm liggen tussen Westerklief en Westerland. Westerklief is bekend geworden door de “stien.“ Deze steen dateert uit de voorlaatste ijstijd en is één van de grootste uit deze periode. Later heeft Westerklief landelijke bekendheid gekregen door de vondst van de Vikingschat, een zilverschat uit de tijd van de Noormannen.
	4. Vanaf hier rechtdoor naar T-splitsing naast N99, rechtsaf richting Restaurant Mieke’s Eten en Drinken, Rijksstraatweg 15 Restaurant Mieke’s Eten en Drinken is vanaf 11.00 uur geopend. In dit pand uit 1938 kunt u eventueel een pauze nemen. Oorspronkelijk was het gebouw, ontworpen door Willem Marinus Dudok bedoelt als tramhalte voor Hippolytushoef. Dit was rond 1930 de bedoeling toen de Afsluitdijk werd gebouwd en daar tramrails tot Den Helder zouden worden aangelegd. Dit plan kwam echter te vervallen en zodoende is het pand behouden als horecabedrijf. Molen "De Onderneming" aan de Koningsweg te Hippolytushoef is geopend van 11.00 uur tot 16.00 uur. Meer informatie: www.dewieringermolens.nl
	5. Vanaf hier rijdt u richting het oosten naar de rotonde op de N99 richting het centrum van Hippolytushoef. Voor de fietsers en wandelaars gaat u via de fietstunnel naast het restaurant. In de Hoofdstraat de RK Heilige Hippolytuskerk. De kerk dateert uit 1868 en is gebouwd naar een ontwerp van Th. Molkenboer. De kerkklok komt oorspronkelijk uit Schagen en werd gebruikt bij de aanleg van de Anna Paulownapolder om het werkvolk te waarschuwen. De preekstoel, die alleen als ornament dient, heeft een vierzijdige kuip. Hierop zijn medaillons aangebracht waarop Jezus Salvator, de evangelist Mattheus en de Heilige Laurentius zijn afgebeeld. Aan de voet zijn de evangelisten symbolen te zien, de engel voor Mattheus, de leeuw voor Marcus, de stier voor Lucas en de adelaar voor Johannes. Afkomstig uit de Amsterdamse Laurentiuskerk dateert dit fraaie, waarschijnlijk Zuid-Nederlands houtsnijwerk, uit de eerste helft van de 18e eeuw. In de ramen aan de noordmuur zijn de namen aangebracht van de heiligen waaraan de drie grote kerken op Wieringen zijn gewijd: St. Hippolytus, St. Michaël (Oosterland), en St. Nicolaas (Westerland). Aan de linkerzijde van de kerk loopt de Kerkhofsteeg langs de pastorie naar het kleine kerkhof achter de kerk.
	6. De Nederlands Hervormde Hippolytuskerk aan het Kerkplein, uit de 12^e eeuw heeft nu ook de expositie van de ‘Zee en Wieringen’ - geopend van 11.00 tot 17.00 uur. De Hippolytuskerk, het gebouw van de Protestantse Gemeente op het voormalige eiland Wieringen, is één van de oudste kerken in de Kop van Noord-Holland. Dit oude Godshuis, in het hart van het sfeervolle dorp Hippolytushoef stamt voor een groot deel nog uit de Middeleeuwen. Een deel ervan, de onderbouw van de toren, gaat zelfs terug op het begin van de 12e eeuw. Het 14e-eeuwse Gotische koor is opgetrokken uit de tufsteen van dit eerdere kerkgebouw. In 1574 vond de reformatie plaats. Het schip dateert uit de 17e eeuw; het werd herbouwd een jaar na de instorting door toedoen van een zware wervelstorm in 1674. Een gebrandschilderd raam aan de noordzijde herinnert nog aan de ondersteuning van de West-Friese steden bij de herbouw. De kerk werd in de afgelopen 175 jaar verscheidene malen gerestaureerd. De laatste restauraties aan exterieur, interieur en toren vonden plaats in de periode 1998 - 2003. Ter herinnering hieraan is een kleurrijk glas-in-loodraam aan de zuidzijde van het schip, naast de 17e-eeuwse kansel, geplaatst. Het werd vervaardigd door de Wieringer kunstenaar Piet Lont en het verwijst naar het verleden en de toekomst van de kerk op het oude eiland, gelegen aan het Wad.
	7. Vanaf de kerken richting Nieuwstraat, langs Restaurant ‘Ongder de Kukel’ rechtdoor de Kremersweg in, richting de WADDENZEEDIJK. Bij T splitsing rechtsaf, na 1 km gaat u linksaf over de Noordburenweg naar boerderij Museum ‘Allerhande’ Noordburenweg 13 - geopend vanaf 13.00 uur. Met gebruiksvoorwerpen uit de jaren 1940 - 1950. Museum Allerhande is gehuisvest in een 100 jaar oude boerderij op het buurtschap Noordburen en dankt zijn naam aan de prachtige en bijzondere verzameling van oude gereedschappen, blikken en vele andere voorwerpen uit grootmoederstijd.
	8. Vervolgens kunt u via de Noordburendwarsweg naar Stroe en voor de wandelaars loopt het rustiger via de WADDENZEEDIJK naar Stroe. Op de Stroeërweg bevindt zich Museum Jan Lont, tevens is hier ook een Expositie Naar Skoel. - geopend van 13.00 tot 17.00 uur . WIERINGER EILAND MUSEUM "JAN LONT", Stroeërweg 39. Petje af voor het verleden. Het Wieringer Eiland Museum "Jan Lont' heeft zich ten toon gesteld "boeren, burgers en buitenlui" te laten zien en mogelijk ondergaan hoe de bewoners van het eiland Wieringen zich een bestaan konden verwerven. Zie en beleef hoe men leefde en werkte op het voormalige eiland Wieringen. Buiten openingstijden groepsbezoek ook mogelijk. Meer op www.museumjanlont.nl.
	9. Hierna gaat u vanaf het Museum oostelijke richting Vatrop, voor de wandelaars en fietsers via de BIERDIJK naar VATROP, rechtsaf richting de Gemeenelandsweg en dan linksaf naar de MICHAELSKERK te Oosterland, geopend van 13.00 - 17.00 uur. Met een historie uit begin 12e eeuw, graag even aandacht schenken aanhet TESCHEMACHERORGEL uit 1762 en die nog steeds in gebruik is en het bijzondere van dit wortelnoten eikenhouten orgel is als je goed kijkt er diverse afbeeldingen in "gebrand" zijn o.a mensen en een engel en het boekje met zijn historie van de orgelbouwer Jacob Engelbert Teschemacher 1711-1782 is nog steeds verkrijgbaar onder de titel........DIT WORDT GEZEGT EEN SCHOON WERK TE ZIJN.
	10. En als afsluiting een bezoek aan de molen De Hoop, de haven, de steegjes als de Kapelsteeg en de Gasthuissteeg, achter de Voorstraat en Havenstraat en het Viking Informatie Centrum aan de Havenweg in Den Oever. De oude kapel uit Den Oever is in de jaren '60 van de vorige eeuw verplaatst naar het Zuiderzeemuseum in Enkhuizen. Het Kapel steegje is nog altijd de moeite waard om doorheen te wandelen. Waar de Kapel heeft gestaan is nu parkeergelegenheid, achter de Dekamarkt. Tijdens de Monumenten dagen zijn er de Vikingdagen om en nabij het Viking Informatie Centrum aan de Havenweg te Den Oever. Veel plezier tijdens deze Monumentendagen op 13 en 14 september 2014 Namens de Historische Vereniging Wieringen, Gea Wiegman-Baijs en Peter de Greef.